Bo w każdej wielkiej książce jest kilka książek,
trzeba tylko do nich dotrzeć,
odkryć je, zgłębić i pojąć
Ryszard Kapuściński
(Podróże z Herodotem, Znak, Kraków 2008, s. 208)
Krakowski dziennik „Czas", ukazujący się od 1848 r., w znaczący sposób kreował opinię wyższych warstw społeczeństwa polskiego w Galicji. Na łamach czasopisma - określanego jako konserwatywne - bardzo często podejmowano tematykę bułgarską. Zainteresowanie kwestiami bułgarskimi wzrosło po wybuchu I wojny światowej, a od początku 1915 r. zagadnienia te stale gościły na łamach gazety. Wiadomości podawano regularnie i w sposób profesjonalny - świadczyły o tym publikacje, w których dementowano wcześniej zamieszczone nieprawdziwe lub niesprawdzone informacje. I właśnie ten materiał źródłowy stał się podstawą tej niezwykle ciekawej dwuczęściowej monografii. Autorzy konfrontują go z m.in. opublikowanymi archiwaliami, pracami o charakterze pamiętnikarskim oraz obszerną literaturą przedmiotu. W części pierwszej prezentują historię krakowskiego czasopisma i zakres zainteresowania publicystów tematyką bułgarską w okresie bezpośrednio poprzedzającym przystąpienie Bułgarii do I wojny światowej, omawiają wysiłki dyplomatyczne wielkich mocarstw na rzecz pozyskania Bułgarii do współpracy w latach 1914-1915, a także opisują działania wojenne w Serbii (1915) oraz w Rumunii (1916). W części drugiej przedstawiają zagadnienia poświęcone zmaganiom armii bułgarskiej obejmujące działania na froncie salonickim (1916), wojnę pozycyjną w Macedonii (1917), a także schyłkowy okres konfliktu zakończony wycofaniem się Bułgarii z I wojny światowej. Zaprezentowany w pracy obraz działań bułgarskich sił zbrojnych ukazują na tle najważniejszych wydarzeń na innych frontach - zachodnim, wschodnim, włoskim i tureckim, dzięki czemu podkreślają ich ścisły związek z wydarzeniami rozgrywającymi się na Półwyspie Bałkańskim. Autorzy, dokonując dogłębnej i krytycznej analizy materiałów prasowych, dochodzą do wniosku, że przedstawiony na łamach gazety obraz rzeczywistości jest zgodny z ustaleniami historyków zarówno w warstwie faktograficznej, jak i w sferze komentarzy i ocen.
W każdej części monografii znalazły się indeksy osób i nazw geograficznych oraz spisy wszystkich występujących w pracy nazw miejscowości, które uległy zmianie w okresie międzywojennym i po zakończeniu II wojny światowej. Wartość monografii podnoszą także unikalne fotografie oraz mapy, dzięki którym można śledzić przebieg opisywanych wydarzeń.
Nakład wyczerpany