Bo w każdej wielkiej książce jest kilka książek,
trzeba tylko do nich dotrzeć,
odkryć je, zgłębić i pojąć
Ryszard Kapuściński
(Podróże z Herodotem, Znak, Kraków 2008, s. 208)
Struktura współczesnych słowników wraz z uprzywilejowaniem jednostek jednowyrazowych kształtowała się przez stulecia, osiągając znany nam kształt w dobie językoznawstwa historyczno-porównawczego, czyli w XIX w. Pojawienie się nowego paradygmatu naukowego - strukturalizmu nie wywołało rewolucji słownikowej. Niemal do końca XX w. praktyka leksykograficzna podążała za znanym sobie i utrwalonym przez strukturalizm postrzeganiem jednostek...
„Pomysł tej książki zrodził się niespodzianie.
Jest to zbiór moich artykułów, opublikowanych w latach 1960-2018 i poświęconych polskiej pisowni. Czasem ich treścią jest analiza konkretnych wyrazów czy wyrażeń, stwarzających problemy ortograficzne i umieszczonych w słownikach albo omówionych w rubrykach porad językowych. Inne poruszają problemy ogólne, nie tylko zasad polskiej pisowni, ale także ich odbioru i...
Monografia poświęcona została wyobrażeniom zoomorficznym w literaturze, koncentrując się na stworzeniach powszechnie określanych robakami i owadami. Przedstawienia zwierząt traktowane są tu jako motywy, symbole, znaki kulturowe (czasem pośredniczące w odczytaniu ludzkich losów), konstrukcje wyobraźni, elementy metafor, porównań i innych figur stylistycznych. Ponieważ cechą wyróżniającą takiego obrazowania jest powracanie, powtarzalność,...
Niniejszy zbiór prezentujący krytykę teatralną Juliana Wołoszynowskiego w wyborze zawiera recenzje i szkice teatralne drukowane na łamach czasopism i gazet przedwojennych („Rzeczpospolita", „Comoedia", „Epoka", „Gazeta Polska", „Polska Zbrojna") oraz określone recenzje i szkice ze zbiorku Szkice teatralne i literackie opublikowanego przez Wydawnictwo Literackie w 1970 roku. Taki układ pozwala zaprezentować...
Przedmiotem tej książki są nazwy własne, rozpatrywane na planie zarówno językowym, jak i społecznym. Ta dwoistość spojrzenia na nazwy wydaje się oczywista, by nie rzec - banalna czy wręcz tautologiczna, gdy uwzględnić z jednej strony językowy charakter nazw własnych, a z drugiej społeczny charakter języka. Nie da się przecież nazw oddzielić od rozmaitych działań z zakresu polityki historycznej czy pamięci zbiorowej, o czym dobitnie świadczą wciąż żywe...
Monografia Izy Matusiak-Kempy poświęcona jest analizie nazw osobowych utworzonych od nazw pospolitych w kontekście potocznego systemu wartości. Większość z omawianych nazw osobowych współcześnie funkcjonuje jako nazwiska, czyli struktury skostniałe i pozbawione znaczenia leksykalnego, w przeszłości jednak, kiedy powstawały, były nadawane z określonych powodów, odpowiadając na potrzeby charakteryzowania i identyfikowania człowieka zajmującego...
Od połowy XX stulecia w literaturze ważne miejsce zajmują różne odmiany gatunków wspomnieniowych. Inspiracją do ich tworzenia jest często potrzeba wypowiedzenia prawdy o swoim życiu, uporządkowania jego kolejnych etapów. Zagadnieniom pisarstwa autobiograficznego poświęcona jest prezentowana monografia. Na opracowanie składa się dziewięć szkiców, w których autorka skupia się na terapeutycznym oddziaływaniu gatunków...
Na książkę pt. „Czytanie czytania. Szkice i noty metakrytyczne" składają się autorskie świadectwa lekturowe z lat 1984-2019. Poruszona jest w nich problematyka czytelnictwa, krytyki literackiej, zarówno filologicznych, jak i kulturoznawczych form wypowiadania się o utworach. Mowa o kwestiach związanych z syntezami współczesnej literatury polskiej. Autor proponuje wprowadzenie do literaturoznawstwa terminu „geoczytanie". Monografia...
Twórczość Jana Kasprowicza, Tadeusza Micińskiego, Leopolda Staffa i Bolesława Leśmiana łączy ten sam rodowód. Wywodzi się ona z Młodej Polski, wszyscy więc poeci są po trosze symbolistami. Jednak, jak łatwo zauważyć, analizowane utwory to teksty dwudziestowieczne - i to nie tylko dlatego, że prawie wszystkie opublikowane zostały w tomach autorskich wydanych w pierwszych dekadach XX stulecia, ale też dlatego, że oprócz tradycyjnych...
Jak pisze autorka we Wstępie: „[...] monografia ma na celu skatalogowanie wszystkich zdarzeń literackich objętych wyróżnioną w tytule przestrzenią geograficzną i czasową". Stąd też w pracy omówiono działalność instytucji kulturalnych, funkcjonowanie czasopism literackich, związków, klubów pisarzy. Jednocześnie zaprezentowano dorobek twórczy pisarzy związanych ze środowiskiem olsztyńskim, ilustrując tym samym obszar ich...