Monografia stanowi zbiór opublikowanych wcześniej artykułów naukowych dotyczących prasy mazurskiej z przełomu XIX i XX w. Charakter pism mazurskich powoduje, że jednostkowy tekst wnoszący ważne dla odbiorcy treści poznawcze, ideologiczne bądź ludyczne może być traktowany jako źródło informacji o społeczności regionalnej w minionych epokach, jeżeli uwzględniony zostanie jeden z podstawowych warunków jego istnienia, a mianowicie że każdy przekaz pochodzący z prasy regionalnej nie istnieje samoistnie. Jednostkowy tekst pochodzący z prasy lokalnej, mimo że jest odrębnym komunikatem, powinien być traktowany w szerokim kontekście, który tworzą komunikaty o różnorodnym charakterze: informacyjne, rozpowszechnienia i wymiany opinii (artykuły o różnorodnej tematyce, recenzje, polemiki), a także takie formy, jak przedruk, okolicznościowy wiersz poety samorodnego, satyra obrazkowa, korespondencje itd. Zachodzące między nimi związki i zależności (np. utwór literacki jest komentarzem do aktualnego serwisu politycznego, zaś zagadka redakcyjna przypomnieniem ogólnych zasad rządzących życiem społecznym itd.) powodują, że odrębne komunikaty tworzą pewną całość. Ten zróżnicowany materiał prasowy, odnoszący się do tradycji, języka, historii i religii Mazurów, tworzy w istocie syntetyczny wizerunek przedstawicieli tej części społeczności Prus Wschodnich.