Bo w każdej wielkiej książce jest kilka książek,
trzeba tylko do nich dotrzeć,
odkryć je, zgłębić i pojąć
Ryszard Kapuściński
(Podróże z Herodotem, Znak, Kraków 2008, s. 208)
Prezentowane rozważania stanowią uzupełnienie podejmowanych w ostatnim czasie badań nad gramatyką współczesnej frazeologii. Konieczność przeprowadzenia tego typu analiz w polskim językoznawstwie podkreśla się od dawna - jako zadanie badawcze zgłaszał to już w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych Zygmunt Saloni, wskazując na konieczność sporządzenia „choćby wstępnej systematyzacji paradygmatów polskich frazeologizmów". Kilkanaście lat później ten sam postulat wybrzmiał w jednym z artykułów Stanisława Bąby. Przez długie lata analiza fleksyjna związków frazeologicznych stanowiła niewielki obszar dociekań nad stałymi połączeniami wyrazowymi, w ostatniej dekadzie obserwuje się natomiast ożywienie zainteresowania tą tematyką. O ile opracowanie paradygmatów jednostek opartych na rzeczowniku uznać można za wyczerpujące i kompletne (zarówno teoretycznie, jak i leksykograficznie, o tyle szczegółowy opis fleksyjny frazeologizmów czasownikowych wciąż jest niepełny. (...)
Tę lukę w badaniach stara się wypełnić prezentowana praca, której celem jest opis fleksyjny i pragmatyczny dwu kategorii czasownikowych: czasu oraz trybu. Przedmiotem analizy jest grupa ponad tysiąca zwrotów frazeologicznych (a więc związków pełniących w zdaniu funkcję członu głównego), w całości zaczerpnięta ze Słownika frazeologicznego współczesnej polszczyzny Stanisława Bąby i Jarosława Liberka. Wprowadzenie teoretyczne podzielono na dwie części. Pierwsza z nich jest przekrojowym opisem prezentującym wybrane koncepcje z zakresu frazeologii. Zagadnienia dobrane zostały tak, by możliwie najpełniej zdać sprawę z tego, jak obszernym i niejednorodnym materiałem są stałe połączenia wyrazowe, a co za tym idzie, z jak wielu punktów widzenia mogą być analizowane. Zachowano porządek chronologiczny, ale też problemowy. Rozważania rozpoczyna krótki rys historyczny wskazujący początki zainteresowania tą tematyką w Polsce i na świecie.
fragment Wprowadzenia