Na Wstęp do filologii śledczej składają się artykuły i fragmenty monografii, które ukazały się w latach 2008‒2020. Teksty te są związane z wieloletnimi zainteresowaniami autora w ramach nowej subdyscypliny naukowej, którą nazwał filologią śledczą (w zakresie postępowania badawczego najbardziej spokrewnionej z dziennikarstwem śledczym), poszerzającej wiedzę o człowieku jako cząstce społeczności, a więc służącej zastanawianiu się nad rzeczywistością i poznawaniu świata. Filolog śledczy, podobnie jak dziennikarz śledczy, podczas wyjaśniania okoliczności analizowanej sprawy sięga również do narzędzi wykorzystywanych przez pracowników organów ścigania w trakcie prowadzenia dochodzenia czy śledztwa. „Narzędzia te jednak w odniesieniu do filologii śledczej są świadomie ukierunkowane przede wszystkim na tekst w szerokim rozumieniu słowa. Opierają się głównie na pracy z materiałem pisanym i obrazami jako punktami wyjścia, na tym, co w dziedzinie wiedzy znane i nieznane, co ma już pewną tradycję badawczą lub jest jej całkowicie pozbawione" (Wstęp, s. 9-10). Pomocne w tych działaniach stają się także ustalenia badaczy reprezentujących inne niż filologia dyscypliny naukowe, które poszerzają i pogłębiają obraz analizowanego zagadnienia, dostarczają nowych ustaleń. Świeża wiedza źródłowa lub intuicyjna jest bowiem w stanie zweryfikować utrwalone sądy w określonych sprawach, czasami zaś całkowicie zburzyć poglądy panujące na jakiś temat.
Autor, wykorzystując konteksty historyczne, kulturowe i komparatystyczne, przenosi czytelnika aż do średniowiecza, by w tej epoce i następujących po wiekach średnich przyjrzeć się pewnym faktom, dla których szuka nowych interpretacji. Dlatego też ze szczegółami analizuje skrytobójczy zamach na wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego, Wernera von Orseln, losy kwidzyńskiej rekluzy, św. Doroty z Mątów, historię brodnicko-golubskiej starościny, księżniczki Anny Wazówny, oraz pozostałych postaci o równie intrygujących biografiach, jak Aleksandr Puszkin, Siergiej Jesienin, św. Matka Maria (Skobcowa) czy Marina Cwietajewa. Swoje obserwacje zamyka na przybliżeniu zawartości archiwum Wasilija Mitrochina, które dostarcza informacji o działaniach sowieckich służb specjalnych na całym świecie, zwłaszcza o permanentnej lustracji środowisk twórczych przez kremlowski reżim.
Książka dotyka spraw ważnych w życiorysach osób wpisanych w historyczne i kulturalne dzieje Polski, Rosji oraz Europy. Monografia rzuca nowe światło na zagadnienia, które - jak podkreśla autor - zdążyły już obrosnąć legendami i zmyśleniami.