Bo w każdej wielkiej książce jest kilka książek,
trzeba tylko do nich dotrzeć,
odkryć je, zgłębić i pojąć
Ryszard Kapuściński
(Podróże z Herodotem, Znak, Kraków 2008, s. 208)
Emigracja rosyjska „pierwszej fali” (1917–1940), liczona w miliony, rozproszona na pięciu kontynentach, składająca się z przedstawicieli wszystkich klas i warstw społecznych, obejmująca kilka pokoleń, wytworzyła niespotykaną później koncentrację talentów w sztuce, a także w innych dyscyplinach, w nauce i technice. Wśród dziedzin, które osiągnęły na emigracji najwyższy poziom, była poezja. Chociaż życie literackie emigracji rosyjskiej cechował podział na poetów starszych i młodszych oraz rozbicie na liczne ośrodki, to jednak można mówić o swego rodzaju centrach poetyckich, m.in. w Paryżu, Pradze, na Dalekim Wschodzie. Poeci emigracyjni dystansowali się od eksperymentów artystycznych, odwoływali się raczej do klasycznego dziedzictwa i charakterystycznego dla literatury „srebrnego wieku” dualizmu człowieka i otaczającego świata. Wiązało się to z rozpadem wizji świata oraz poszukiwaniem trwałych wartości. Porewolucyjna sytuacja rosyjskich emigrantów wpłynęła na zbieżność tematyki ich twórczości. Przedmiotem wieloaspektowej refleksji czynili więc status wygnańca – pisarza i artysty. Elementem integrującym był także motyw tęsknoty, samotności, zaprawionego goryczą patriotyzmu, arkadyjskie obrazy ojczystego gniazda, utraconej ojczyzny. Równie często pojawiał się topos wędrowca i domu. W literaturze emigracyjnej obraz domu to jeden z najbardziej znaczących i pojemnych symboli. Tęsknota za utraconym domem stała się dla poetów najważniejszą inspiracją. Dom zyskał nowy wymiar – stał się symbolem ojczyzny, ucieczką od emigracyjnej rzeczywistości, ale też upostaciowaniem względnej wolności, egzystencjalnej niezależności. Topos domu dla poezji emigracyjnej jest zatem pojęciem kluczowym, a mimo to nie był dotychczas przedmiotem wyczerpującej analizy. Dom w prezentowanym studium rozumiany jest szeroko – jako konkretna przestrzeń topograficzna, jako przestrzeń zinterioryzowana, wyznaczona przez świat myśli, uczuć i marzeń, także jako idea, temat i obraz literacki w utworach rosyjskich emigrantów, ale również jako fenomen świadomości, określony paradygmat, z którym poeci emigracyjni identyfikowali się w różnym stopniu i czynili zeń składnik biografii emigracyjnej. Podejmując rozważania o domu, przedstawiciele „pierwszej fali” emigracji rosyjskiej zdołali zawrzeć w swojej poezji ogromny ładunek emocjonalny, obraz zarysowany na tyle intensywnie i głęboko, że możemy mówić wręcz o hipertrofii tęsknoty za domem rodzinnym, Domem – Rosją, Domem – Ojczyzną.