(E)migracja stanowi jedno z najważniejszych zjawisk współczesnego świata. Zagadnienia związane z masową emigracją charakteryzują cały XX w., dla którego typowe stały się rewolucje, wojny domowe i światowe. Minione stulecie obfitowało w procesy (e)migracyjne, zarówno dobrowolne, jak i przymusowe, legalne i nielegalne. Kwestie te są również aktualne w XXI w., kiedy ludność w wielu zakątkach świata doświadcza przymusowych deportacji, prześladowań politycznych czy działań dyskryminacyjnych lub represyjnych. Nowe fale uchodźców wywołane są sytuacją polityczną, gospodarczą, społeczną i in. Procesy migracyjne wywierają wpływ na życie odrębnych jednostek, ale także na całe społeczności.
Fenomen (e)migracji i nierozerwalnie związane z nimi pojęcia pamięć kulturowa oraz tożsamość kulturowa stawiają przed współczesną emigrantologią nowe zadania. Co należy badać, aby zrozumieć i objaśniać zachodzące procesy? Jakie stosować metody badawcze? Na czym polega złożona tożsamość kulturowa współczesnych (e)migrantów? Próbę odpowiedzi na powyższe pytania podjęli uczestnicy międzynarodowej konferencji naukowej nt. (E)migracja - pamięć kulturowa - tożsamość kulturowa, zorganizowanej w dniach 23-24 października 2023 r. przez Instytut Literaturoznawstwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie oraz Université Jean Moulin Lyon 3 (Francja), we współpracy z Komisją Emigrantologii Słowian Międzynarodowego Komitetu Slawistów. Obrady zgromadziły 44 badaczy, zajmujących się zagadnieniami emigracji w różnych krajach i przestrzeniach kulturowych. W tym interdyscyplinarnym spotkaniu wzięli udział filolodzy i tłumacze, historycy i kulturolodzy, antropolodzy i socjologowie z Polski, Austrii, Belgii, Czech, Francji, Izraela, Litwy, Szwajcarii, Węgier, Włoch, Turcji i Stanów Zjednoczonych.
Prezentowany tom zawiera szesnaście tekstów wygłoszonych na konferencji. (E)migracja ujmowana z wielu różnych punktów widzenia i w różnorodnej perspektywie ujawnia się w nich jako kategoria historyczna, antropologiczna oraz kulturologiczna. Teksty zgromadzone zostały wokół kilku przestrzeni kulturowych: polskiej, białoruskiej, rosyjskiej i niemieckiej.

ze Wstępu