W krajobrazie oraz funkcjonowaniu wsi warmińskich zachodzą ogromne zmiany. Wsie stają się osiedlami wielofunkcyjnymi, z coraz mniejszym udziałem funkcji rolniczej. Tereny wiejskie leżące w pobliżu dużych miast ulegają przeobrażeniu wskutek ekspansji zabudowy mieszkaniowej, zaś tereny atrakcyjne przyrodniczo zajmuje zabudowa rekreacyjna. Wsie oddalone od większych miast oraz mało atrakcyjne turystycznie wyludniają się.

Niekontrolowana, często dowolna pod względem formy zabudowa powoduje, że wiele miejscowości traci swoją tożsamość, a krajobraz historyczny, wynikający z wielowiekowej tradycji, ulega zatarciu, zniekształceniu lub wręcz zniszczeniu. Autor prezentowanej monografii podjął próbę ustalenia zasad, które powinny obowiązywać przy uwzględnianiu układów przestrzennych wsi w procesie rewitalizacji przestrzeni wiejskiej. Badaniami objął dziesięć wsi: Brąswałd, Bukwałd, Cerkiewnik, Gołogórę, Jedzbark, Kajny, Łomy, Mokiny, Patryki i Zerbuń. Wziął pod uwagę nie tylko formę i stan obiektów budowlanych, stan infrastruktury technicznej i społeczno-gospodarczej, ale także relacje elementów tworzących daną przestrzeń. Te relacje form antropogenicznych i form naturalnych - historycznych podziałów granicznych utrwalonych miedzami, dróg, zabudowy, w tym zabytkowych obiektów sakralnych, infrastruktury, obszarów zieleni, ukształtowania terenu - tworzą krajobraz kulturowy, coraz bardziej doceniany współcześnie, wartość decydującą o jakości życia mieszkańców dzisiejszej Warmii.