Publikacja dwóch olsztyńskich historyków - Radosława Grossa (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie) i Ryszarda Tomkiewicza (Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie) pt. Obchody pięćsetnej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika w województwie olsztyńskim w 1973 roku powstała z okazji olsztyńskich obchodów Światowego Kongresu Kopernikańskiego (550-lecie urodzin Mikołaja Kopernika 1473-2023).
Badacze przedstawili w niej uroczystości poprzedniej, hucznie obchodzonej pięćsetnej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika w województwie olsztyńskim. W ówczesne działania zmierzające do realizacji przedsięwzięcia zaangażowano Wydział Propagandy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Olsztynie, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie oraz Biuro Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu, a także wiele osób z innych instytucji i urzędów Olsztyna oraz Fromborka. Powstał Ogólnopolski Komitet Organizacyjny, a w stolicy Warmii i Mazur powołano Wojewódzki Komitet Organizacyjny Obchodów 500. Rocznicy Urodzin Mikołaja Kopernika oraz Honorowy Komitet Kopernikowski.
Mimo że w okresie przygotowań nastąpił przełom polityczny w kraju, a w województwie w tym czasie zmieniło się aż trzech pierwszych sekretarzy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, nie miało to większego znaczenia dla postępu i charakteru prac.
W oficjalnych relacjach, przemówieniach i doniesieniach, powstających przy okazji przygotowań, ale i w sprawozdaniach z samych uroczystości, nie zajmowano się pochodzeniem Kopernika, jak również tym, że był kanonikiem. Najczęściej pisano i mówiono po prostu o „polskim uczonym". W skali ogólnokrajowej przedsięwzięcie to stało się okazją do działań propagandowych, z jednej strony mających na celu ukazanie światu postaci Kopernika jako wielkiego polskiego astronoma, a z drugiej wykazanie, że władze PRL doskonale radzą sobie z organizacją tego typu obchodów.
Dla województwa olsztyńskiego uroczystości stały się w dużej mierze sposobem na podniesienie poziomu lokalnej infrastruktury, polepszenie standardu dróg w obrębie Szlaku Kopernikowskiego oraz „uporządkowanie" województwa. Dotyczyło to zwłaszcza Fromborka, choć i inne miejscowości na tym skorzystały. Poza tym to właśnie przy okazji tej rocznicy powstało w Olsztynie planetarium - obiekt faktycznie wyjątkowy, jeden z niewielu w kraju i nie tak powszechny na świecie.
Rzeczona monografia jest niezwykle starannie przygotowana, zawiera bowiem zebrany materiał źródłowy i wycinki z lokalnej prasy. Dodatkowo została opatrzona stosownym komentarzem historyków. Szczególną zaletą książki są liczne fotografie przypominające wspominanie wydarzenia z roku 1973.

Plik PDF - do pobrania