Migracje środowiskowe nie są zjawiskiem nowym. Katastrofy naturalne od zawsze zmuszały do zmiany miejsca bytowania. Skutki zmian w klimacie i otoczeniu przyczyniają się do tego, że rośnie liczba osób szukających innego miejsca we własnym kraju albo poza jego granicami.
W pierwszej części opracowania wskazano na wiele implikacji wynikających z konieczności łączenia spraw polityki, gospodarki i człowieka z różnie przejawiającymi się aktualnymi i przyszłymi problemami środowiskowymi rzutującymi na jakość i organizację życia zbiorowego. Druga część jest poświęcona toczącej się debacie nad statusem uchodźców środowiskowych w świetle prawa międzynarodowego i spojrzeniu na możliwe sposoby udzielania im stosownej ochrony. Dyskusję nad tym zagadnieniem znacznie komplikuje wielkie zróżnicowanie katastrof - od naturalnych, bezpośrednio powodowanych działalnością człowieka lub czynnikami całkowicie od niego niezależnymi, przez powolną, stałą i nieodwracalną destrukcję powodowaną ważnymi gospodarczo inwestycjami, aż po otwarte konflikty zbrojne prowadzone z myślą o przejęciu i utrzymaniu kontroli nad zasobami naturalnymi. W trzeciej części skoncentrowano się na analizie światowych trendów w celu uchwycenia dynamiki i tempa narastania zjawiska oraz oceny, jak duży udział w tym procesie mają społeczności najbardziej zagrożone. Czwarta część to krótki przegląd realizowanych polityk traktowanych jako odpowiedzi na migracje środowiskowe. Omówiono najpierw działania nastawione na łagodzenie zmian i ochronę środowiska, mające redukować bezpośrednie przyczyny podejmowanych migracji, a następnie wprowadzane w życie polityki przystosowawcze i rozwojowe, mające powstrzymywać skutki migracji. Jednym z celów tej pracy jest rozbudzenie refleksji nad sposobem rozwiązania przynajmniej niektórych z licznie tu przywoływanych problemów, na czele z prawnomiędzynarodowym ustaleniem statusu migrantów środowiskowych, który pozwoliłby m.in. skonkretyzować zakres obowiązku udzielania im pomocy.