Książka stanowi próbę odpowiedzi na następujące pytania: 1) jak przebiegają procesy uzgadniania stanowisk w grupach złożonych z osób różniących się systemami wartości w warunkach regulowanych normami deliberowania? 2) jakie możliwe rozwiązania rozbieżności poglądów w kwestiach budzących kontrowersje natury ideologicznej i organizacyjnej mogą być wypracowane poprzez dyskusję w warunkach regulowanych normami deliberowania? 3) jak udział w debacie deliberatywnej może wpływać na postawy dyskutantów? Odpowiedzi poszukiwano w oparciu o dane uzyskane w quasi-eksperymentalnym projekcie badawczym, w którym uczestniczyli rodzice dzieci w wieku szkolnym. Podejmowali oni próby grupowego wypracowania rekomendacji odnośnie do tego, jak powinno być realizowane wychowanie seksualne w szkołach publicznych. Nad przebiegiem procesu poszukiwania porozumienia czuwał psycholog - facylitator.

Dyskusję realizowano w trzech wariantach różniących się stopniem uwypuklenia norm deliberatywnych, wyprowadzonych z teoretycznych modeli powstałych na gruncie filozofii i teorii nauk politycznych J. Habermasa oraz A. Gutmann i D. Thompsona. W wariancie kontrolnym facylitator proponował uczestnikom przestrzeganie trzech zasad „cywilizowanej" dyskusji: nieprzerywania sobie nawzajem, umożliwiania wszystkim chętnym zabrania głosu w dyskusji oraz nieużywania określeń obraźliwych. W wariancie deliberatywnym prowadzący przedstawiał osobom biorącym udział w badaniu deliberację jako formę debaty, w której uczestnicy starają się wspólnie zrozumieć problem i szukają rozwiązania najbardziej sprawiedliwego i uwzględniającego różne stanowiska. [...] W wariancie zwanym deliberatywnym wspomaganym facylitator, uzupełniając zasady z wariantu drugiego, zachęcał do sformułowania wspólnych grupowych wniosków z dyskusji w taki sposób, aby rodzice o różnych przekonaniach mogli je zaakceptować jako program ogólnopolski.

Na podstawie analizy interakcji zachodzących w małych grupach powstała typologia obejmująca trzy główne rodzaje grupowych strategii radzenia sobie z różnicami zdań, a mianowicie: 1) strategie unikania konfliktu (których istota sprowadza się do tego, że grupa stara się ominąć ujawnioną sprzeczność poglądów lub pozostawić jej rozwiązanie komuś innemu), 2) strategie narzucania rozwiązania (dążenie do tego, aby cała grupa przyjęła rozwiązanie zaproponowane przez jedną ze stron) oraz 3) strategie rozwiązywania konfliktu (polegające na próbach wspólnego wypracowania rozwiązania w drodze porozumiewania się i współdziałania).

            Badanie zmian postaw uczestników po dyskusji nasuwa przypuszczenie, że stosowanie przez grupę strategii unikania konfliktu nie daje możliwości wyartykułowania i uzasadnienia odmiennych stanowisk w dyskutowanej kwestii na forum grupowym, a przez to może utrudniać uczestnikom wyrobienie sobie wyważonego poglądu i skłaniać ich do przyjęcia rozwiązań jednostronnych. W niektórych warunkach udział w grupowym radzeniu sobie z rozbieżnościami poglądów może prowadzić do konstruktywnych zmian w postawach uczestników wobec rozwiązywania konfliktów (w postaci spadku poparcia dla strategii egocentrycznych i konfrontacyjnych lub wzrostu akceptacji strategii kooperacyjnej). Poczynione ustalenia empiryczne mogą stanowić przyczynek do dyskusji nad możliwościami realizacji deliberacji w praktyce oraz jej konsekwencjami. Wzbogacają również istniejący stan wiedzy na temat rozwiązywania konfliktów o podłożu ideologicznym.